Om bewust te kunnen ondernemen is het niet alleen belangrijk dat de werkgever weet welke financiële risico’s de organisatie loopt, maar ook welke risico’s er spelen op het gebied van veiligheid en gezondheid. Het is mogelijk om die risico’s gestructureerd in beeld te brengen met behulp van de Risico-Inventarisatie & -Evaluatie (RI&E).
Werkgevers, werknemers en overheid hebben een groot gemeenschappelijk belang bij goede arbeidsomstandigheden. De Arbeidsomstandighedenwet (hierna Arbowet) verplicht iedere werkgever om een arbobeleid te voeren dat zo veel mogelijk gericht is op optimale arbeidsomstandigheden.
De primaire verantwoordelijkheid voor het bereiken van goede arbeidsomstandigheden ligt binnen de onderneming. Om een goed arbobeleid te kunnen vormgeven moet de werkgever een overzicht opstellen van alle risico’s die in het bedrijf kunnen voorkomen. Met de Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) kan het bedrijf gestructureerd de risico’s aanpakken om zo de kans op arbeidsgerelateerde gezondheidsklachten en ongevallen tot een minimum te beperken. Als de RI&E niet op orde is, is er een verhoogde kans op aansprakelijkstelling.
Gezondheid en veiligheid
Een RI&E dient te bestaan uit:
– Inventarisatie van de aanwezige gevaren en van de al genomen risico beperkende maatregelen op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn, ook met specifieke aandacht voor werknemers die behoren tot de ‘bijzondere categorieën van werknemers’ (bijvoorbeeld gedeeltelijk arbeidsgeschikten, zwangeren, jeugdigen en ouderen).
– De evaluatie van de risico’s die aan de gevaren zijn verbonden.
– De prioritering van de risico’s.
– De vaststelling welke maatregelen genomen zullen worden: het Plan van Aanpak.
Uit de RI&E kan blijken dat specifieke nadere inventarisaties nodig zijn. Dit betreft bijvoorbeeld geluid, gevaarlijke stoffen, welzijn, machineveiligheid, biologische factoren en trillingen.
Onderwerpen die bijvoorbeeld in een RI&E beschreven staan:
– Zijn er binnen het bedrijf gevaarlijke stoffen aanwezig die de gezondheid/veiligheid zouden kunnen schaden? Zo ja, welke? En is er wellicht sprake van blootstelling aan deze stoffen en zo ja, hoeveel?
– Is er sprake van een kans op fysieke overbelasting? Hoe groot is de fysieke belasting van uw werknemers?
– Zou beeldschermwerk de gezondheid van de werknemers kunnen beïnvloeden? Hoeveel beeldschermwerk doen de werknemers per dag?
– Kan het lawaai leiden tot een gevaarlijke/ongezonde situatie?
– Heeft het bedrijf de geschikte arbeidsmiddelen?
– Welke gevaren levert het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen op?
– Lopen de werknemers de kans te maken te krijgen met seksuele intimidatie of geweld?
Plan van Aanpak
Onderdeel van de RI&E is het Plan van Aanpak. In het Plan van Aanpak is beschreven welke maatregelen genomen zullen worden om de geïnventariseerde risico’s aan te pakken. Ook dient in het Plan van Aanpak opgenomen te worden binnen welke termijn deze maatregelen uitgevoerd worden en wie binnen de organisatie hiervoor verantwoordelijk gesteld is. Vervolgens dient de werkgever daadwerkelijk de onderwerpen uit het Plan van Aanpak aan te pakken.
Toetsing
Na het uitvoeren van de RI&E en het opstellen van het Plan van Aanpak moeten deze voorgelegd worden aan een gecertificeerde arbodienst of een gecertificeerde arbokerndeskundige. Zij beoordelen of de ingevulde RI&E compleet en betrouwbaar is en uitgaat van de huidige stand van wetenschap en techniek. Ze schrijven een advies aan de werkgever o.a. over het Plan van Aanpak.
Werkgevers die per week hoogstens 40 uur arbeid laten verrichten door één of meer werknemers (ook stagiaires en uitzendkrachten of onbetaald), zijn wel verplicht tot opstellen van een RI&E en een plan van aanpak, maar vrijgesteld van de plicht die te laten toetsen door een deskundige.
Werkgevers die in totaal voor meer dan 40 uur per week arbeid doen verrichten, moeten schriftelijk een RI&E en plan van aanpak maken:
– bij 10 of minder werknemers kan de toets vervallen als gebruik wordt gemaakt van een bij cao overeengekomen, branche-model voor de RI&E.
– bij 11 tot 25 werknemers kan gebruik worden gemaakt van de zogeheten ´lichte toets´. Deze ‘lichte toets’ geldt echter alleen als de bedrijven gebruikmaken van een erkende branche-RI&E.
– bij meer dan 25 werknemers moet de RI&E altijd getoetst worden.
Werkgevers en werknemers werken zo samen aan een veilig en gezond bedrijfsklimaat, met als resultaat: gezonde en gemotiveerde werknemers en een verbeterd bedrijfsresultaat.